Đăng ký thành viên

Giải pháp giúp các công ty điện lực sẵn sàng cho kỷ nguyên AMI 2.0

06/11/2025 16:07 Số lượt xem: 8

---

Các công ty điện lực đang hướng tới việc hiện thực hóa những mục tiêu trọng yếu của hạ tầng đo đếm tiên tiến (AMI) 2.0 (Ảnh st)

Các công ty điện lực tìm cách theo đuổi các kết quả quan trọng của cơ sở hạ tầng đo đếm tiên tiến (AMI) 2.0, chẳng hạn như phân tích nâng cao, các chương trình phản ứng theo nhu cầu, quản lý mất điện, tích hợp nguồn lực năng lượng phân tán và áp dụng công nghệ khách hàng nâng cao bằng cách tập trung vào chiến lược công nghệ thông tin như một yếu tố mở đường hiện đại hóa lưới điện thành công.

Bài viết này thảo luận về các thành phần nền tảng cần thiết để hiện thực hóa AMI 2.0. Các thành phần này nhằm mục đích thiết lập một nền tảng kỹ thuật hỗ trợ các trường hợp sử dụng AMI tiên tiến và dẫn đến sự hài lòng tăng cao của khách hàng, khả năng tương tác giữa các năng lực kinh doanh điện lực và hiệu quả hoạt động tốt hơn.

Mở khóa tiềm năng của AMI 2.0: Thách thức và cơ hội

Sự ra đời của công nghệ AMI 2.0 đã mở ra một kỷ nguyên mới cho các công ty điện lực, hứa hẹn hiệu quả hoạt động tốt hơn, tăng cường tương tác của khách hàng với lưới điện và hiện đại hóa các ứng dụng lưới điện. Tuy nhiên, trong một số trường hợp trên khắp nước Mỹ, việc triển khai AMI ban đầu và gần đây đã không đạt được các mục tiêu đầy tham vọng này.

Bước thử sức ban đầu vào công nghệ đo đếm thông minh đánh dấu bằng việc tập trung vào quá trình chuyển dịch từ AMR sang đọc từ xa qua kết nối không dây. Trong khi chức năng này đã trở nên phổ biến trên khắp các công ty điện lực Mỹ, các mục tiêu tham vọng hơn về phân tích nâng cao và truy cập dữ liệu khách hàng đã trở nên khó thực hiện hơn và đòi hỏi phải tiếp tục tập trung hơn để có thể thực hiện lời hứa về công nghệ AMI 2.0. Cuộc khảo sát gần đây nhất về Chương trình EY Future of Energy (của Công ty Ernst & Young, Vương quốc Anh) cho thấy các xu hướng quan trọng nhất dự đoán sẽ có tác động tích cực đến ngành này là việc áp dụng các công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ vận hành, kết hợp với sự tiến hóa của lực lượng lao động để hỗ trợ hiệu quả cho những tiến bộ này.

Kỷ nguyên AMI 2.0 mang đến những năng lực tiên tiến mới cho AMI, đặt nó vào vị thế của một thành phần quan trọng cho những nỗ lực hiện đại hóa lưới điện rộng lớn hơn. Các công tơ điện đã tiến hóa thành các thiết bị tối tân cho phép các công ty điện lực hiện đại hóa hoạt động và thúc đẩy sự đổi mới. Sự gia tăng của các nguồn năng lượng phân tán (DER), trí tuệ phân tán "tại lề lưới điện" và nhu cầu tăng cao của khách hàng đối với thông tin năng lượng đã đẩy nhanh nhu cầu các công ty điện lực phải tiến hóa và mở đường cho các trường hợp sử dụng này. Khi mà nhiều công ty điện lực giờ đây đang tìm kiếm nguồn tài trợ cho AMI 2.0, họ phải đối mặt với nhu cầu ngày càng lớn từ các nhà quản lý và người nộp thuế phải biện minh các chi phí đáng kể liên quan đến việc theo đuổi các nâng cấp này.

Để tư bản hóa những hứa hẹn của công nghệ AMI 2.0 và thực hiện thành công quá trình chuyển đổi số, các công ty điện lực phải xây dựng một nền tảng kỹ thuật vững chắc để hỗ trợ các trường hợp sử dụng AMI tiên tiến nhằm nâng cao sự hài lòng của khách hàng, tăng khả năng tương tác giữa các năng lực kinh doanh của công ty điện lực và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Hiểu được quá khứ, đón nhận tương lai: Thực thi các mục tiêu đặt ra cho AMI 2.0

Thành công trong kỷ nguyên AMI 2.0 đòi hỏi các công ty điện lực phải kế thừa kinh nghiệm và bài học từ các dự án AMI trước đây (Ảnh st)

Để thành công trong kỷ nguyên AMI 2.0, các công ty điện lực phải nhìn nhận những thông tin chi tiết và bài học kinh nghiệm từ các lần triển khai AMI trước đó. Hãy cùng xem xét những thiếu sót của các lần triển khai AMI ban đầu và gần đây và bằng cách nào một cách tiếp cận mới đối với các chương trình AMI 2.0 có thể giúp giải quyết những thách thức đó.

Những thiếu sót trong triển khai trước đây

 Thế hệ đầu tiên của việc triển khai công tơ thông minh chủ yếu tập trung vào việc đọc dữ liệu từ xa, ngắt kết nối từ xa và tích hợp với quản lý mất điện. Trong khi nhiều công ty điện lực cũng triển khai các chương trình tập trung vào khách hàng liên quan đến việc trình bày hóa đơn trực tuyến và các báo động trong sử dụng, những thách thức trong việc hiểu bản chất thực sự mong muốn của khách hàng, các điểm vướng mắc, các động cơ và các rào cản đối với việc áp dụng đã hạn chế một số lợi thế của khách hàng AMI.

Hơn nữa, nhiều người áp dụng AMI ban đầu và gần đây đã không lường trước được các khoản đầu tư bổ sung vào cơ sở hạ tầng CNTT cần thiết để cho phép truy cập dữ liệu trên toàn doanh nghiệp và hỗ trợ các trường hợp sử dụng AMI. Sự thiếu chuẩn bị này khiến các hạng mục CNTT cơ bản liên quan đến cơ sở hạ tầng, đám mây, kho dữ liệu, an ninh mạng, mạng lưới, phần mềm trung gian, phát triển và thử nghiệm thường bị thiếu vốn đầu tư.

Ngoài ra, sự gia tăng theo cấp số nhân về khối lượng dữ liệu từ các công tơ AMI đã khiến các công ty không có kế hoạch quản trị dữ liệu tương ứng hoặc những thay đổi phù hợp đối với kiến ​​trúc dữ liệu và quản lý dữ liệu chính, dẫn đến căng thẳng cho các hệ thống cốt lõi và cơ sở hạ tầng CNTT trong và sau khi triển khai. Nhiều chức năng kinh doanh điện lực đã phát triển nền tảng dữ liệu "CNTT ngầm" của riêng họ, sao chép cùng một dữ liệu AMI trên toàn doanh nghiệp. Điều này nhiều khi dẫn đến sự chậm trễ trong tiến độ dự án, giải pháp thay thế CNTT và thu hẹp phạm vi.

Việc thiếu hợp đồng dựa trên tính năng và sự ràng buộc với nhà cung cấp càng cản trở tính linh hoạt và khả năng mở rộng quy mô của các hệ thống AMI. Các hợp đồng với nhà cung cấp thường thiếu các ưu đãi dựa trên tính năng và không tính đến các vấn đề về chuỗi cung ứng hoặc hạn chế về năng lực giải pháp.

Mức độ sẵn sàng nội bộ cũng là một thách thức lớn khác, vì nhiều công ty điện lực đã không chuẩn bị đầy đủ cho mô hình hoạt động thường nhật (BAU) mới cần thiết để quản lý và vận hành các chức năng nâng cao của AMI. Việc xã hội hóa không đầy đủ các vai trò và trách nhiệm BAU mới đã dẫn đến đấu đá nội bộ và các phòng ban giữ quyền kiểm soát riêng trong quá trình triển khai, vì các hệ thống, nhân sự và các quy trình cần thiết không có sẵn để xử lý các thay đổi của chương trình AMI.

Cuối cùng, việc thiếu khả năng tương tác của hệ thống AMI đã dẫn đến việc tích hợp hạn chế các năng lực của các công ty điện lực, chẳng hạn như tự động hóa phân phối, trí thông minh phân tán, các hệ thống quản lý nguồn lực phân tán (DERMS) và các mạng lưới khu vực gia đình (HAN). Sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp duy nhất cho toàn bộ mạng lưới và mặt bằng phần cứng càng hạn chế tính linh hoạt trong kinh doanh và các cơ hội đầu tư vào cơ sở hạ tầng mạng lưới dịch vụ tiện ích đã bị bỏ lỡ. Việc không thể tích hợp các hệ thống và công nghệ khác nhau trên các tiêu chuẩn mở đã hạn chế hiệu quả và lợi ích chung của việc triển khai AMI.

Mục tiêu cho các hoạt động triển khai trong tương lai

 Hướng về phía trước, điều bắt buộc là các công ty điện lực phải rút ra bài học kinh nghiệm từ những thách thức trong triển khai trước đây để khai thác hết tiềm năng của công nghệ AMI 2.0.  Ngày nay, lưới điện gần như không còn có thể dự đoán trước, khi những biến động liên tục đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi của nó.

Với sự ra đời của AMI 2.0, động lực thúc đẩy điện khí hóa và sự tích hợp các DER và các ứng dụng khác của bên thứ ba vào lưới điện khiến việc giải quyết những phát triển này trở nên cấp bách hơn nữa.

Với những tiến bộ đáng kể trong công nghệ lưới điện, các công ty điện lực đang ở vị thế thuận lợi để phát huy các năng lực của AMI 2.0, bao gồm tạo điều kiện hỗ trợ lưới điện tiên tiến, phân tích dữ liệu thời gian thực và truy cập dữ liệu khách hàng. Tích hợp liền mạch với các công nghệ lưới điện khác như hệ thống quản lý phân phối tiên tiến (ADMS), DERMS, và một hệ thống quản lý mất điện (OMS) là tối quan trọng để hiện thực hóa toàn bộ tiềm năng của AMI. Dữ liệu dạng sóng phong phú do các công tơ này tạo ra mở khóa các năng lực tiên tiến như bảo trì phòng ngừa, tách riêng phụ tải và phát hiện các điểm bất thường, mở đường cho một lưới điện dẻo dai và hiệu quả hơn. Trước khi bắt tay vào các sáng kiến ​​hiện đại hóa AMI 2.0, các công ty điện lực cần cân nhắc việc phải hài hòa với nhau xung quanh một số mục tiêu cốt lõi, bao gồm:

• Thiết lập các nền tảng CNTT. 
• Thiết lập các nền tảng dữ liệu. 
• Tăng cường khả năng tương tác và đầu tư công nghệ có khả năng thích ứng trong tương lai. 
• Xây dựng phương pháp tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm. 

Con đường tiến lên phía trước: Mô hình triển khai mới cho AMI 2.0

Kỷ nguyên AMI 2.0 đòi hỏi một mô hình triển khai mới để khai thác trọn vẹn tiềm năng của các công nghệ lưới điện thông minh (Ảnh st)

Rõ ràng, trong kỷ nguyên AMI 2.0, các công ty điện lực cần xây dựng mô hình triển khai mới để hiện thực hóa tiềm năng của các công nghệ lưới điện thông minh thế hệ mới.

Giai đoạn lập kế hoạch: Đề án kinh doanh AMI

Lộ trình hiện đại hóa bắt đầu từ đề án kinh doanh, nơi các cơ quan quản lý đang theo dõi sát sao các đề xuất AMI 2.0. Vai trò của các ủy ban điều tiết điện lực đang tiến hóa nhanh chóng, với nhiệm vụ khó khăn là đánh giá các khoản đầu tư hiện đại hóa lưới điện có tầm nhìn xa trông rộng hướng tới tương lai nhưng mờ ảo không phù hợp với các mô hình chi phí-lợi ích truyền thống của các triển khai AMI cũ. Để tăng khả năng phê duyệt theo các đề án kinh doanh AMI 2.0, các công ty điện lực phải thu hút khách hàng và một tập hợp đa dạng nhiều bên liên quan trong doanh nghiệp ngay từ đầu quá trình - thông qua các nhóm tập trung, thí điểm và tham vấn - để hiểu được những mong muốn và vướng mắc riêng của họ. Tính minh bạch và lập kế hoạch chi tiết liên quan đến lợi nhuận đầu tư (ROI) chi phí-lợi ích là rất quan trọng để có được sự chấp thuận của cơ quan điều tiết. Đề án kinh doanh cần nêu rõ các lợi ích hữu hình cho khách hàng bao gồm tính khả dụng của dữ liệu năng lượng theo thời gian thực, các chương trình phản ứng theo nhu cầu và tích hợp DER.

Các công ty điện lực cũng phải chuyển dịch từ các mô hình chi phí-lợi ích truyền thống sang các phương pháp tiếp cận linh hoạt hơn, phù hợp với các khoản đầu tư vào lưới điện trong tương lai. Việc định giá và ký hợp đồng dựa trên tính năng là một cách để các công ty điện lực liên kết lợi ích của nhà cung cấp với kết quả, thúc đẩy sự hợp tác và thêm phần thưởng hoặc xử phạt dựa trên việc đạt được lợi ích. Việc cân đối giữa khấu hao vốn đầu tư của công tơ và nhu cầu hiện đại hóa, đồng thời truyền đạt rõ các cơ hội tương thích ngược với hạ tầng hiện có, cũng là yếu tố quan trọng để nhận được sự chấp thuận từ cơ quan quản lý. Cần xác định các lợi ích theo cách có thể định lượng được hoặc ít nhất, cần thiết lập các số liệu định lượng để đánh giá và chứng minh những lợi ích này.

Yếu tố then chốt cuối cùng để một đề án kinh doanh thành công là thúc đẩy sự hợp tác giữa các phòng ban. Các công ty điện lực cần liên kết rõ ràng các khoản đầu tư AMI với các mục tiêu hiện đại hóa lưới điện rộng lớn hơn và các cơ hội đầu tư chung vào khả năng tương tác giữa mạng lưới, ứng dụng và phần cứng. Các nhà lãnh đạo ngành cần minh bạch về các khoản đầu tư bổ sung cần thiết để cho phép các trường hợp sử dụng nâng cao và hài hòa các khoản đầu tư không rõ ràng vào cơ sở hạ tầng CNTT và mạng lưới với các lợi ích cụ thể về hoạt động và khách hàng liên quan đến AI và phân tích dữ liệu. Quan trọng nhất, các công ty điện lực cần hiểu rõ trong giai đoạn hồ sơ kinh doanh về các khoản đầu tư cần thiết trong toàn bộ bối cảnh CNTT để đạt các mục tiêu của nỗ lực chuyển đổi. Điều này bao gồm việc hiểu toàn diện về nhu cầu dữ liệu và cơ sở hạ tầng CNTT. Các công ty điện lực có thể chứng minh kiến ​​thức này bằng cách đánh giá hoạt động tài chính đám mây (FinOps), kiến ​​trúc doanh nghiệp và chiến lược dữ liệu trước các thủ tục pháp lý để chỉ ra các khoản đầu tư cần thiết để cho phép giải pháp AMI 2.0 hoạt động toàn diện.

Giai đoạn lập kế hoạch: Nền tảng quản trị chương trình AMI 2.0

Sau khi đề án kinh doanh của bạn được chấp thuận, đã đến lúc thiết lập nền tảng cho thành công trong quá trình triển khai AMI 2.0. Điều này có nghĩa là thiết lập kế hoạch quản trị chương trình AMI 2.0 để triển khai các năng lực, quy trình và kỹ năng mới cần thiết để BAU mới hoạt động và quản lý trong thế giới thông minh.

Bước đầu tiên trong quy trình này là xác định chức năng sản phẩm khả thi cốt lõi tối thiểu (MVP) trông như thế nào và xây dựng một kế hoạch chương trình gia tăng tránh "làm quá nhiều quá nhanh" và sắp xếp việc triển khai để giải quyết MVP cốt lõi trước. Kế hoạch chương trình tổng thể cần phải thiết lập nền tảng kỹ thuật cho MVP cốt lõi và các trường hợp sử dụng nâng cao trước khi triển khai thực tế để đảm bảo triển khai thành công.

Sự sẵn sàng thay đổi tổ chức là một khía cạnh quan trọng khác của mô hình biến đổi mới. Ngăn chặn sự xáo trộn của tổ chức đòi hỏi phải thúc đẩy định nghĩa “có trách nhiệm, có thể giải trình, đã tham vấn, đã thông báo (RACI)” do doanh nghiệp lãnh đạo và nhận được sự đồng thuận từ các bên liên quan chính trước khi bắt đầu triển khai. Việc tiến hành đánh giá toàn diện về kiến ​​trúc doanh nghiệp và quy trình kinh doanh cũng có thể giúp xác định các yêu cầu hệ thống mới hoặc các thay đổi quy trình cần thiết để cho phép BAU mới.

Cuối cùng, việc triển khai thành công AMI 2.0 không chỉ đòi hỏi đầu tư công nghệ mà còn cần phát triển đúng tài năng, cách thức làm việc hợp tác và văn hóa thúc đẩy sự đổi mới. Để tận dụng tối đa lợi ích của AMI 2.0, các công ty điện lực phải chủ động nhận dạng những khoảng cách năng lực tiềm ẩn trong lực lượng lao động của mình và thực hiện những thay đổi cần thiết về mặt nhân sự cho lực lượng lao động phù hợp với kế hoạch chương trình AMI.

Giai đoạn lập kế hoạch: Các hệ thống và kế hoạch nền tảng dữ liệu

Các doanh nghiệp phải thiết lập các hệ thống CNTT và kế hoạch nền tảng dữ liệu để triển khai thành công AMI 2.0. Trước khi bắt tay vào bất kỳ kế hoạch thay thế tài sản nào, phải thiết lập doanh nghiệp, hệ thống thông tin và kiến ​​trúc công nghệ hiện tại và mục tiêu của bang như một nguồn thông tin duy nhất để nhận dạng các điểm tích hợp và giao thức trao đổi dữ liệu cho toàn bộ giải pháp AMI. Người dùng có thể tạo ra một bản thiết kế toàn doanh nghiệp cho khả năng tương tác bằng cách ánh xạ từng lớp kiến ​​trúc với các giao thức mở và tiêu chuẩn lưới điện thông minh có liên quan và ghi lại các yêu cầu trao đổi dữ liệu.

Ngoài kiến ​​trúc, các nhà lãnh đạo CNTT nên phát huy lợi thế các đánh giá về chiến lược dữ liệu và FinOps đám mây từ giai đoạn xử lý hồ sơ phân tích kinh doanh, để xây dựng các kế hoạch quản lý dữ liệu chính, cơ sở hạ tầng, đám mây, an ninh mạng, kho dữ liệu, phần mềm trung gian, tích hợp, phát triển, thử nghiệm và thay đổi hệ thống cơ bản để đặt nền tảng cho cả MVP cốt lõi và các trường hợp sử dụng nâng cao. Một kế hoạch quản trị dữ liệu hiện đại cũng nên tính đến khối lượng dữ liệu và công việc tăng lên cần thiết cho các trường hợp sử dụng phân tích dữ liệu.

Đưa Kế hoạch vào Hành động: Giai đoạn Thực hiện

Việc thiết lập các hệ thống CNTT và kế hoạch nền tảng dữ liệu là thiết yếu để triển khai thành công AMI 2.0 (Ảnh st)

Sau khi hoàn thiện chương trình, các hệ thống và kế hoạch nền tảng dữ liệu, người quản lý sẽ bắt đầu giai đoạn triển khai.

Chức năng cốt lõi: Chuẩn bị các hệ thống

Công tác chuẩn bị CNTT và các hệ thống phải sắp xếp theo trình tự trước khi triển khai MVP cốt lõi và chức năng nâng cao để đảm bảo thiết lập trước các nền tảng kỹ thuật khi thay thế tài sản tại hiện trường. Điều này bao gồm việc thiết lập cơ sở hạ tầng CNTT và nền tảng đám mây cần thiết, xây dựng phần mềm trung gian, kho dữ liệu và nền tảng tích hợp, tiến hành thử nghiệm phụ tải và tính năng, thiết lập quy trình làm việc dữ liệu và ứng dụng xử lý.

Triển khai Chức năng Cốt lõi

Sau khi đặt các nền tảng hệ thống cho MVP cốt lõi, việc triển khai các chức năng cốt lõi, chẳng hạn như đầu cuối, hệ thống quản lý dữ liệu công tơ (MDMS), hệ thống thông tin khách hàng (CIS) và hệ thống thanh toán có thể bắt đầu.

Chức năng tiên tiến: Chuẩn bị các hệ thống

Song song với việc triển khai MVP cốt lõi, các nguồn lực kỹ thuật cần bắt đầu công việc chuẩn bị CNTT tiên tiến và hệ thống để tối ưu hóa quỹ thời gian tài trợ cho đề án kinh doanh. Điều này bao gồm việc thiết lập cơ sở hạ tầng CNTT và nền tảng đám mây cần thiết, xây dựng phần mềm trung gian, kho dữ liệu và nền tảng tích hợp, tiến hành thử nghiệm phụ tải và tính năng, thiết lập quy trình làm việc dữ liệu và xử lý các ứng dụng cho chức năng tiên tiến. Việc tách biệt công việc chuẩn bị hệ thống cho MVP cốt lõi và các nỗ lực trường hợp sử dụng nâng cao có thể tập trung các nguồn lực kỹ thuật hữu hạn trong quá trình triển khai đồng thời tránh được sự xáo trộn do các thách thức thường gặp của dự án gây ra.

Triển khai chức năng tiên tiến

Bước cuối cùng là triển khai chức năng tiên tiến. Điều này liên quan đến việc triển khai các hệ thống tiên tiến, chẳng hạn như các ứng dụng đám mây, các nền tảng phân tích dữ liệu, các giải pháp AI/ML và tích hợp với các hệ thống khác như DERMS và ADMS. Mặc dù quan trọng đối với MVP cốt lõi, nhưng điều bắt buộc là mọi nỗ lực hướng tới chức năng tiên tiến đều phải có nền tảng CNTT và dữ liệu cần thiết để cho phép tiến bộ công nghệ AMI.

Cách tiếp cận toàn diện này từ ý tưởng kinh doanh đến triển khai có thể đảm bảo rằng các công ty điện lực chuẩn bị tốt để hiện đại hóa hoạt động của mình, nâng cao sự hài lòng của khách hàng và thúc đẩy đổi mới trong thị trường điện của Mỹ đang tiến hóa. Thông qua việc lập kế hoạch và thực hiện cẩn trọng, các công ty điện lực có thể xây dựng một nền tảng kỹ thuật vững chắc, nâng cao khả năng tương tác và mang lại lợi ích hữu hình cho khách hàng, cuối cùng cho phép chuyển đổi sang AMI 2.0.

Vạch ra lộ trình cho sự thành công của AMI 2.0

Các công ty điện lực có thể xây dựng nền tảng kỹ thuật vững chắc, nâng cao khả năng tương tác và mang lại lợi ích hữu hình cho khách hàng (Ảnh st)

Trước khi bắt tay vào triển khai AMI 2.0, các công ty điện lực cần tập trung vào các bước chính sau:

• Thiết lập nền tảng CNTT vững chắc. 
• Thiết lập nền tảng dữ liệu. 
• Đảm bảo sự cộng tác giữa các phòng ban. 
• Xây dựng phương pháp tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm. 
• Sắp xếp việc triển khai.

Các công ty điện lực có thể triển khai thành công công nghệ AMI thế hệ tiếp theo bằng cách học hỏi từ những thách thức trong quá khứ và áp dụng mô hình triển khai AMI 2.0 CNTT mới và lấy khách hàng làm trung tâm. Tương lai của lưới điện thông minh phụ thuộc vào nó.

Biên dịch: Hồ Văn Minh

Theo “Powermag”, tháng 8/2025